Aυτοτελή δημοσιεύματα


  • Νικήτα Νηφάκη (1748-1818 περίπου), Μανιάτικα ιστορικά στιχουργήματα εκδιδόμενα εκ χειρογράφων κωδίκων με προλεγόμενα και σημειώσεις υπό Σωκρ. Β. Κουγέα, Αθήνα 1964, 8ο, σελ. ιβ΄+ 240+πίν. Α΄-Β΄

Εκδίδονται εννέα στιχουργήματα του Μανιάτη ριμαδόρου Νικήτα Νηφάκη: "Ιστορία της Μάνης", "Αποχαιρετισμός της πατρίδος", "Φιλονεικία των μελών του σώματος", "Αυτοβιογραφία", "Ιστορία του Φραγκομαχαλά της Σμύρνης" κ.ά. Στην εισαγωγή του ο εκδότης αναφέρεται στον βίο και το έργο του Νηφάκη, στα χειρόγραφα και τις εκδόσεις των στιχουργημάτων. Ακολουθεί η έκδοση των κειμένων, που συνοδεύεται από πραγματολογικά σχόλια, ευρετήριο κυρίων ονομάτων και γλωσσάρι. Τα στιχουργήματα περιέχουν ενδιαφέρον υλικό για την κοινωνική ιστορία της Μάνης. Ο στιχουργός, εκκινώντας από μια διαφωτιστική αντίληψη, στιγματίζει και σατιρίζει πρόσωπα και παραδοσιακές συμπεριφορές της τοπικής κοινωνίας, όπως οι εσωτερικές διαμάχες, το έθιμο του γδικιωμού, η ροπή των Μανιατών προς την πειρατεία, η απαιδευσία.

  • Αθανασίου Ξοδίλου, Η Εταιρεία των Φιλικών και τα πρώτα συμβάντα του 1821. Ανέκδοτα απομνημονεύματα, προκηρύξεις, γράμματα κ.ά. κείμενα. Εκδίδουν Λ. Ι. Βρανούσης και Ν. Καμαριανός, Αθήνα 1964, 8ο, σελ. 42*+175+πίν. Α΄-Η΄+1 χάρτ.

Εκδίδεται το έργο του φιλικού Αθανασίου Ξοδίλου "Πρόοδος της Εταιρείας των Φιλικών εν τη επαναστάσει", που αναφέρεται στα συμβάντα στη Βεσσαραβία και τη Μολδαβία κατά την έναρξη της Επανάστασης του 1821 και περιέχει σημαντικό υλικό για το κίνημα του Υψηλάντη και τη Φιλική Εταιρεία. Σε Παράρτημα εκδίδεται η αλληλογραφία του Ξοδίλου με τον Εμμανουήλ Ξάνθο και τους Εφόρους της Οδησσού. Στα προλεγόμενα του βιβλίου οι εκδότες παρέχουν πληροφορίες για τον Αθανάσιο Ξόδιλο, τη χειρόγραφη παράδοση του έργου του και το περιεχόμενό του. Την έκδοση συνοδεύουν πανομοιότυπα επαναστατικών προκηρύξεων και άλλων κειμένων, καθώς και χάρτης των παραδουνάβιων περιοχών κατά το 1821 και της πορείας του Αλέξ. Υψηλάντη, καμωμένος από τον Λ. Βρανούση.

  • Ευάγγ. Α. Σκουβαράς, Ολυμπιώτισσα. Περιγραφή και ιστορία της Μονής. Η Βιβλιοθήκη και τά χειρόγραφα. Κατάλογος των Χειρογράφων. Αναγραφαί και χρονικά σημειώματα. Ακολουθία Παναγίας της Ολυμπιωτίσσης. Έγγραφα εκ του Αρχείου της Μονής, 1336-1900, Αθήνα 1967, 8ο, σελ. ιζ' + 638 + πίν. Α'-ΙΓ' (έγχρωμοι) + πίν. I-IX (ασπρόμαυροι)

Ο συγγραφέας παρουσιάζει εκτενώς την ιστορία της μονής Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας, οι πρώτες μνείες της οποίας ανάγονται στον 14ο αιώνα, τη βιβλιοθήκη και τα χειρόγραφά της. Ακολούθως δημοσιεύονται:περιγραφικός κατάλογος των 233 χειρογράφων της μονής, χρονικά σημειώματα του 18ου και 19ου αιώνα από το χειρόγραφο 220, που αναφέρονται στην ιστορία της μονής, η Ακολουθία της Παναγίας Ολυμπιώτισσας από το χειρόγραφο 232 και 53 έγγραφα από το αρχείο της μονής. Το βιβλίο εμπλουτίζεται από πανομοιότυπα, φιλοτεχνημένα από τον συγγραφέα του βιβλίου, και φωτογραφίες.

  • Τα χειρόγραφα των Μετεώρων. Κατάλογος περιγραφικός των χειρογράφων κωδίκων των αποκειμένων εις τας Μονάς των Μετεώρων

Καρπός μακρόχρονης εργασίας, οι τέσσερις αυτοί ογκώδεις τόμοι περιέχουν τους καταλόγους χειρογράφων όλων των μετεωρικών μονών (Μεταμορφώσεως, Βαρλαάμ, Αγίου Στεφάνου και Αγίας Τριάδος - στους κώδικες της Αγίας Τριάδος συμπεριλαμβάνονται και αυτοί των μονών Ρουσάνου και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά). Συνολικά καταλογογραφούνται 1240 περίπου χειρόγραφα, που καλύπτουν χρονικά περίοδο δέκα αιώνων (9ος-19ος αιώνας). Κάθε τόμος συνοδεύεται από εκτενή προλεγόμενα των επιμελητών τους, χρονολογικό πίνακα των χειρογράφων, κατάλογο κωδικογράφων, κατάλογο ενθυμήσεων και άλλων σημειωμάτων, ευρετήρια καί πανομοιότυπα κωδίκων. Οι κατάλογοι αναδεικνύουν τον χειρόγραφο πλούτο των μετεωρικών μονών και αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για την αναζήτηση και μελέτη των βυζαντινών και μεταγενέστερων κειμένων που απόκεινται σ' αυτές.

- τόμος Α΄: [Τά χειρόγραφα της Μονής Μεταμορφώσεως], εκ των καταλοίπων Νίκου Α. Βέη. Προλεγόμενα [και συμπληρώσεις] Λ. Βρανούση, Αθήνα 1967, 8ο, σελ. 77*+773+πίν. Ι-LΧΧΙΙ (ασπρόμαυροι)+πίν. LΧΧΙΙΙ-LΧΧΧ (έγχρωμοι). - Β΄ έκδοση του έργου, με προσθήκες Δημ. Ζ. Σοφιανού, Αθήνα 1998, 8ο
- τόμος Β΄: Τα χειρόγραφα της Μονής Βαρλαάμ, εκ των καταλοίπων Νίκου Α. Βέη. Προλεγόμενα [και συμπληρώσεις] Δημ. Ζ. Σοφιανού, Αθήνα 1984, 8ο, σελ. κγ΄+47+πίν. Α΄-ΜΗ΄ (έγχρωμοι)+πίν. 1-212 (ασπρόμαυροι)
- τόμος Γ΄: Τα χειρόγραφα της Μονής Αγίου Στεφάνου, υπό Δημ. Ζ. Σοφιανού, Αθήνα 1986, 8ο, σελ. λθ΄+485+εικ. 1-6+πίν. Α΄-ΞΔ΄ (έγχρωμοι)+πίν. 1-208 (ασπρόμαυροι)
- τόμος Δ΄: Τα χειρόγραφα της Μονής Αγίας Τριάδος, υπό Δημ. Ζ. Σοφιανού, Μέρος Α΄-Β΄, Αθήνα 1993, 8ο, σελ. λη΄+866+εικ. Α΄-ΙΓ΄+πίν. Α΄-ΠΑ΄(ασπρόμαυροι)+πίν. Ι-ΧΙΙΙ (έγχρωμοι) +πίν. 1-214 (ασπρόμαυροι)

  • Α. Κ. Ορλάνδος, με τη συνεργασία του Λ. Βρανούση, Τά χαράγματα του Παρθενώνος, ήτοι επιγραφαί χαραχθείσαι επί των κιόνων του Παρθενώνος κατά τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους, Αθήνα 1973, 8ο, σελ. 46*+199+πίν. Α΄-Η΄

Εκδίδονται και σχολιάζονται 235 χαράγματα σε κίονες του Παρθενώνα. Πρόκειται για επικλήσεις "προς θείαν βοήθειαν", αναγραφές θανάτων και απλές αναγραφές ονομάτων, φράσεις από εκκλησιαστικά κείμενα, συμβολικές παραστάσεις. Τα χρονολογημένα χαράγματα, 60 συνολικά, καλύπτουν περίοδο δέκα αιώνων (6ος-15ος αι.). Στην εισαγωγή του βιβλίου εξετάζεται αναλυτικά η μορφή, η γλώσσα και το περιεχόμενο των χαραγμάτων και παρατίθεται πίνακας των χρονολογημένων και ονομαστικός κατάλογος των προσώπων που μνημονεύονται στα χαράγματα. Η έκδοση συνοδεύεται από φωτογραφικά πανομοιότυπα.

  • Γεωργίου Χούμνου, Η Κοσμογέννησις. Ανέκδοτον στιχούργημα του ΙΕ΄ αιώνος. Έμμετρος παράφρασις της Γενέσεως και Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης. Κριτική έκδοσις υπό Γεωργίου Α. Μέγα, Αθήνα 1975, 8ο, σελ. VΙΙΙ+221+πίν. Α΄-ΙΔ΄

Κριτική έκδοση του στιχουργήματος Η Κοσμογέννησις του Γεωργίου Χούμνου, νοτάριου στον Χάνδακα κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Έργο της πρώιμης κρητικής λογοτεχνίας, σωζόμενο σε τέσσερα χειρόγραφα, η Κοσμογέννησις αποτελεί έμμετρη παράφραση των δύο πρώτων βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης. Στην εισαγωγή του ο εκδότης αναφέρεται λεπτομερώς στη χειρόγραφη παράδοση του ποιήματος, στη γλώσσα και στη στιχουργία του, στο περιεχόμενο και στον χαρακτήρα του, στις πηγές και στη λογοτεχνική του αξία. Η έκδοση συνοδεύεται από πραγματολογικές σημειώσεις και κριτικές παρατηρήσεις, γλωσσάριο και πανομοιότυπα.

  • Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, Αλληλογραφία, επιμέλεια Κώστας Λάππας και Ρόδη Σταμούλη, τ. Α΄1802-1817, Αθήνα 1989, 8ο, σελ. νβ΄+433+πίν. 1-16, τ. Β΄ 1818-1822, Αθήνα 2002, 8ο, σελ. κβ΄+516+πίν. 1-8

Εκδίδονται 322 επιστολές του Οικονόμου καί πρός τόν Οικονόμο των ετών 1802-1822 και σε Παραρτήματα διάφορα έγγραφα. Οι τόμοι συνοδεύονται από εισαγωγικά κείμενα, εκτενή πραγματολογικό σχολιασμό των επιστολών, χρονολογικούς πίνακες των επιστολών, καταλόγους αποστολέων και αποδεκτών, ευρετήρια προσώπων, τόπων και πραγμάτων. Στη μεγάλη τους πλειονότητα οι επιστολές προέρχονται από το Αρχείο Οικονόμων, που φυλάσσεται στο ΚΕΜΝΕ. Σε αυτές αποτυπώνονται οι προσωπικές σχέσεις και οι φιλολογικές και άλλες δραστηριότητες του Οικονόμου, αλλά και το κλίμα της εποχής, σε δύο διακριτές μεταξύ τους περιόδους: στην προεπαναστατική περίοδο, κατά την οποία ο Οικονόμος βρισκόταν στη πατρίδα του, την Τσαρίτσανη της Ελασσόνας, στη Θεσσαλονίκη και στη Σμύρνη, όπου δίδαξε για μια δεκαετία περίπου, και στη μετεπαναστατική περίοδο, πού βρίσκει τον Οικονόμο πρόσφυγα στην Οδησσό και κατόπιν στην Πετρούπολη.

  • Εφημερίς. Η αρχαιότερη ελληνική Εφημερίδα που έχει διασωθή, Βιέννη 1791-1797. Εκδότες: οι αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου. Ανασυγκρότηση της σειράς σε φωτοτυπική επανέκδοση. Ερευνητική, συλλεκτική και εκδοτική φροντίδα, Προλεγόμενα, Σημειώσεις κτλ. Λ. Βρανούσης, Αθήνα 1995

τόμος 1: Εφημερίς του έτους 1791, 8ο, σελ. 150*+587+1 χάρτ.

τόμος 2: Εφημερίς του έτους 1792, 8ο μικρό, σελ. 16*+1193

τόμος 3: Εφημερίς του έτους 1793, 8ο μικρό, σελ. 16*+1089

τόμος 4: Εφημερίς του έτους 1794, 8ο μικρό, σελ. 15*+1225

τόμος 5: Προλεγόμενα του Λ. Βρανούση στην Εφημερίδα του έτους 1797, 8ο μικρό, σελ. 1069

τόμος 6: Εφημερίς του έτους 1797, 8ο μικρό, σελ. 1173

τόμος 7: Ευρετήρια. Κύρια ονόματα και Γλωσσάριο, Αθήνα 2000, 8ο, σελ. ι΄+323.

Ανατυπώνονται τα σωζόμενα τεύχη της Εφημερίδος, της παλαιότερης σωζόμενης ελληνικής εφημερίδας. Τα τεύχη που ανατυπώνονται είναι των ετών 1790/91, 1792, 1793, 1794 και 1797. Κάθε τόμος συνοδεύεται από προλεγόμενα και περιλήψεις των περιεχομένων της Εφημερίδος. Σε ξεχωριστούς τόμους εκδίδονται τα Προλεγόμενα του Λ. Βρανούση στην Εφημερίδα του 1797 και τα Ευρετήρια της Εφημερίδος, συλλογικό έργο του ερευνητικού προσωπικού του ΚΕΜΝΕ, τα οποία περιλαμβάνουν ονόματα προσώπων και τόπων, καθώς και Γλωσσάριο, που καταρτίστηκε από τον Γεώργιο Παπαδημητρίου, παλαιό ερευνητή του ΚΕΜΝΕ. Αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας του Λ. Βρανούση, η ανασυγκροτημένη Εφημερίς της Βιέννης αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη μελέτη της ιστορίας του ελληνικού τύπου και της εποχής, ενώ τα εκτενή Προλεγόμενα του Βρανούση στην Εφημερίδα του 1797 αναδεικνύουν τον ειδησεογραφικό πλούτο της και τις σχέσεις των εκδοτών της με τον Ρήγα Βελεστινλή.  Η ανατυπωμένη σειρά της Εφημερίδος υπάρχει και σε ψηφιοποιημένη μορφή στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://anno.onb.ac.at/zeitungen.htm