Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου

'Ιδρυση–Σκοπός
Το Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου (Κ.Ε.Ι.Ε.Δ.) ιδρύθηκε το 1929 (Συνεδρία Ολομελείας Ακαδημίας Αθηνών, αριθ. 88/ 12 Ιανουαρίου 1929) με πρωτοβουλία του Δημητρίου Π. Παππούλια, καθηγητή του Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκού. Η πρώτη του επωνυμία ήταν "Αρχείον της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου", η οποία το 1966 μετατράπηκε σε "Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου". Σκοπός του Κέντρου είναι η "περισυλλογή, επεξεργασία και έκδοσις των νομικών εθίμων του Ελληνικού λαού και του εν τοις φιλολογικοίς μνημείοις των βυζαντινών και των μετά την άλωσιν χρόνων νομικού υλικού" (άρθρο 115 του Εσωτερικού Κανονισμού της Ακαδημίας Αθηνών). Με την πάροδο του χρόνου και την επέκταση των ερευνών και εργασιών των ερευνητών του Κέντρου η δραστηριότητά του διευρύνθηκε και καλύπτει πλέον όλες τις περιόδους της ιστορίας του ελληνικού δικαίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το Κέντρο αυτό καλύπτει πλήρως τον κλάδο της Ιστορίας του πατρίου δικαίου, και αποτελεί, με τις έρευνές του και τα δημοσιεύματά του, το κύριο όργανο μελέτης και προβολής αποκλειστικά του ελληνικού δικαίου όπως επίσης και των επιδράσεών του επί των άλλων δικαίων της αρχαιότητος.
Ιδιαίτερα προς τον σκοπό της καταρτίσεως και δημοσιεύσεως συνθετικών μελετών που θα διαφωτίσουν το εν πολλοίς άγνωστο μεταβυζαντινό δίκαιο καταβάλλεται προσπάθεια:
α) στην επισήμανση, περισυλλογή και έκδοση όλων των ανά την Ελλάδα σωζομένων ανεκδότων νομικών πηγών της μεταβυζαντινής περιόδου.
β) στη συστηματική παρουσίαση των μέχρι σήμερα δημοσιευμένων πηγών του μεταβυζαντινού δικαίου, ως συνέχεια και συμπλήρωση του δημοσιευθέντος υπό του Δ. Σ. Γκίνη «Περιγράμματος της Ιστορίας του Μεταβυζαντινού Δικαίου» (Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 26, Αθήναι 1966, σ. 1–418/Συμπλήρωμα Α': ΕΕΒΣ, τ. ΛΘ–Μ, Αθήναι 1972–73, σ.201–246/Συμπλήρωμα Β': ΕΕΒΣ, τ. ΜΓ', Αθήναι 1977–78, σ. 152–187).

Λειτουργία–δραστηριότητες:
Το Κ.Ε.Ι.Ε.Δ από της ιδρύσεώς του, παρά το ολιγομελές προσωπικό του, έχει να παρουσιάσει έργο σημαντικό, τόσο συλλεκτικό όσο και εκδοτικό.
Στα πλαίσια της ερευνητικής δραστηριότητας του Κέντρου στην έκδοση των μνημείων του μεταβυζαντινού δικαίου εξεδόθησαν σημαντικές ανέκδοτες νομικές πηγές της μεταβυζαντινής περιόδου, όπως η Δικανική Τέχνη του Δ. Καταρτζή–Φωτιάδου (1793), το Νομικόν Πρόχειρον του Μ. Φωτεινοπούλου (Βουκουρέστιον 1765–1777), ο Νομοκάνων του Γεωργίου Τραπεζουντίου, μία πρόδρομη δημοσίευση των διατάξεων περί μνηστείας (κεφ. σξθ'–σπη') του Νομοκάνονος του Μ. Μαλαξού. Επίσης και ανέκδοτες δικαστικές αποφάσεις που παρέχουν ασφαλή και αψευδή εικόνα του εφαρμοζομένου δικαίου, όπως οι αποφάσεις του Θαλασσίου Δικαστηρίου των ετών 1828–1829, η νομολογία των κριτηρίων της Μυκόνου κατά τον 17ο–19ο αιώνα, οι πρώτες μετεπαναστατικές αποφάσεις του Ειρηνοδικείου Σκύρου, οι αποφάσεις του Εφετείου της Πάργας των ετών 1803–1805. Ακόμη και νοταριακοί κώδικες που παρέχουν ενδιαφέροντα στοιχεία τοπικών εθιμικών δικαίων του κυκλαδικού και επτανησιακού χώρου, όπως ο κώδικας του νοταρίου Νάξου Ιω. Μηνιάτη (1680–1689), οι πράξεις των νοταρίων Κερκύρας Ιω. Χοντρομάτη (1472–1473), Π. Βαραγκά (1541–1545), Φ. Κατωϊμέρη (1503–1507), Α. Αλεξάκη (1513–1516) και ποικίλα άλλα ανέκδοτα έγγραφα της μεταβυζαντινής περιόδου όπως και ενδιαφέροντα έγγραφα αναφερόμενα στο δίκαιο που ίσχυσε τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. 

Διεύθυνση επικοινωνίας:
Αναγνωστοπούλου 14, 10673 Αθήνα 
Fax: 210 3664630
E-mail: keied@academyofathens.gr